บทตอบสัมภาษณ์ของนักศึกษา Termez  State University

 "It was the Heart of Buddhism   

People are proud of this place

“Because of that Reason"

   พลังจิตเป็นแรง ผลักดันให้เกิดกำลังใจ บันดานเกิดจินตนาการภาพ เมื่อได้ฟังคำบรรยายบอกกล่าวของ นักศึกษาหนุ่ม จาก มหาลัย Termez State University 

ศาสตราจารย์ฯประจำคณะศิลปวัฒนธรรม นำนักศึกษาเยี่ยมชมทัศนศึกษาโบราณสถานทางวัฒนธรรม ที่เมืองเก่า เตเมส Termez.  Fayaz Tepa 

            หนังสือในมือ ผู้ถืออ่าน Central Asia, Buddhist Heritage “พุทธศาสนามรดก เอเชียกลาง.” คือสารบอกกล่าว ฟื้นฟู  พระพุทธศาสนาจากการ เปิดเผยของรัฐบาลฯ กระทรวงวัฒนธรรม อุซเบกิสถานฯ เมื่อปี 2003 หลังจากได้รับเอกราชการปกครองจาก สหภาพโซเวียตฯ คศ. 1991

 ก่อนคริสต์ศักราชฯราว ๒๐๐ ปี อาณาบริเวณนี้คือศูนย์กลาง โยนกประเทศฯพุทธศาสนาคือศาสนาประจำเขตแค้วนเขตการปกครองฯ Bactria empire มีพระเจ้ามิลินท(มิลินทปัญหา)ฯ ผู้ปกครองอาณาจักร บัคเตรีย Bactria และพระเจ้าอโศกองค์สอง (กนิษกะที่ ๓)ของราชวงศ์กุษณะ ผู้ครองอาณาจักร และกุษาณะสืบต่อมา (Kushan)

           ผู้เขียนพร้อมด้วยคณะฯเดินทางไป อุซเบกิสถาน (Uzbekistan)  ๓๐-๕ พฤษภาคม  ๒๕๖๑ โดยการสนับสนุนจากสายการบิน Uzbekistan Airways บินตรง กรุงเทพ-ทาสเคนท์ เมืองหลวง 

๑.พระครูถาวรกิจจารักษ์ฯ เจ้าคณะอำเภอสูงเนิน(เป็นหัวหน้าคณะ) ๒.พระครูวินัยธรคูณ  ๓.พระครูโสภณรัตนปัญญา. เพื่อสันถวไมตรีพุทธศาสนสัมพันธ์กับหน่วยงานโบราณสถานคดี เมือง เตเมซ Temez จังหวัดสุคันดารยา (Sukhandarya) ได้รับการต้อนรับอย่างดียิ่ง

           ประชุมปรึกษาหารือกับ:  Archaeologist, Tukhtash Annayev.Candidate of Historical Sciences นักโบราณคดี Khudoyberdiyev Umid, Director of the Archaeological museum.ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์โบราณคดี โดยมี มาดาม .Rayhon  Nuraliyeva.  Interpreter   ที่ห้องประชุม อาคารสำนักงานพิพิธภัณฑ์ โบราณคดี ภายในอาคารฯ

           เมื่อขณะได้รับฟัง:  บรรยายสรุปเนื้อหาสาระประวัติศาสตร์พุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำอาณาจักรเจริญรุ่งเรื่อง ตามบันทึกพระถังซัมจั๋ง ปี พ.ศ ๑๑๗๑ ที่นี้  มีวัดเป็นร้อย มีพระเป็นพัน  ปัจจุบัน คือเมืองเทอร์เมส-TERMEZ- Sukhandarya Region  ตอนใต้ของสาธารณรัฐ อุซเบกิสถาน ได้ขุดค้นพบพระพุทธรูปแกะสลักบางไตรรัตนและโบราณสถานที่สำคัญมากหมายหลายแห่งเช่น-FAYAZ tepa,Karatepa จาก 1967-1980  ที่นี้คือ “โยนกประเทศ” มีพระเจ้าเมลันเดอร์ฯ กษัตริย์ เชื่อสายกริก (พระเจ้ามิลินท)  ผู้ปกครองอาณาจักร บัคเทรีย (Bactria) สืบทอด..เป็น กุษะณะ

           พระเจ้า กนิษกะ(อโศกสอง) ผู้ปกครอง “อาณาจักร กุษาณะ “ Kushan Empire สืบสานต่อ อาณาบริเวณ นี้ พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาประจำชนชาติ  (Primary religion)  มีการสร้างพุทธสถาน –วัด- สถูปเจดีย์ทั้งน้อยใหญ่  “มีวัดเป็นร้อย มีพระเป็นพัน” สัญลักษณ์ของความมั่นคง  เจริญรุ่งเรือง บนเส้นทางสัญจร “Silk Road สายไหม” เป็นแหล่งศูนย์กลาง ทั้งอาณาจักรและศาสนาจักรเป็นหนึ่งเดี่ยว 

          หนังสือ Central Asia. Buddhist Heritage “พระพุทธศาสนามรดกเอเชียกลาง” ที่นำมารวมไว้ในเล่มนี้ ผู้เขียน ได้คัด-แปลจากบทความภาษาอังกฤษ ที่มีการเผยแผ่ต่อสาธารณะในประเทศฯ และศึกษา จากประวัติความเป็นมาของพุทธศาสนาฯเอเชียกลาง ลำดับจากต้น กำเนิดจวบจนปัจจุบัน และได้มีโอกาสเดินทางไปสัมผัสรู้เห็น ฯ ควรนำมาพิมพ์ บอกกล่าวเล่าเรื่อง เพื่อสนับสนุนต้องการสืบสาน หนังสือเล่มนี้ จะเป็นเล่มบอกกล่าว เริ่มต้น “มรดกพระพุทธศาสนา คือมรดกมนุษย์ชาติ”

          เนื้องในวาระครบ๖ รอบ ๗๒ ปี พระครูถาวรกิจจารักษ์; ดร.. เจ้าคณะอำเภอสูงเนิน  เจ้าอาวาส วัดใหญ่สูงเนิน   ในวันที่ ๓๐ กันยายน  ๒๕๖๑ “ธรรมเนียมโบราณ การได้อายุมาถึง ๖ รอบ ๗๒ ปี นั้น เป็นบุญลาภอันประเสริฐ”  จึงจัด งาน  “ทำบุญอายุ  วัฒนมงคล  มุติตาสักการะ” และร่วมเฉลิมฉลอง “ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต” เพราะเป็น  ทรัพยากรบุคคลที่มีคุณค่าฯ จึงขอเสดงมุทิตาจิต และชื่นชม  ณ โอกาสนี้ด้วย   ( พิมพ์ถวายเป็นทาน)

                                                                                             ในที่สุดนี้  ผมขอกราบขอบพระคุณ พระครูถาวรกิจจารักษ์; ดร.( คง  เนตรสูงเนิน)  ที่ได้อนุเคราะห์พิมพ์ 

                                                                                                              และขอขอบคุณผู้อ่าน ที่ได้ให้ ความอุปการะแก่หนังสือเล่มนี้ โดยทั่วกัน

                                                                                                                              พันธ์ศักดิ์  บุญโศภณพงศ์ Ph.D.

                                                                                                                                (๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑)

• THE GREAT  its Past  gather  faded stars under one roof  TO THE BRIGH FUTURE: 
• FAYOZTEPA BUDDHA PRAYER IN OLD TERMEZ

จังหวัด สุคันดาร์ย่า เป็นแหล่งกำเนิดและสร้างสรรศูนย์รวมดวงดาวการค้า-การทหาร-วัฒนธรรมสำคัญไว้ภายใต้ท้องฟ้าหนึ่งเดียว-คอยผู้มาเยี่ยมเยือน (Surkhandarya Region) คือ "The  Lotus of Buddhist-Hellenistic Art, in the Central Asia " ภาคใต้สุดชายแดนติดต่อ ประเทศ ทาจีกีสถานและ อัฟนิสถาน อดีตคือเมืองหลวงภาคเหนือของแค้วนแบคเทรีย ศูนย์กลางแห่งความงามของวัฒนธรรมเหมือนดอกบัวบานกลางสระน้ำใสทั้งการค้าการปกครองและเผยแพร่คำสอนของพระพุทธศาสนา พระเจ้า กนิษกะ( อโศกองค์ที่๒) คือผู้เป็นเอกลักษณ์ผู้สร้าง-และสัญลักษณ์ผู้ให้ -ผู้นำความสุขความเจริญสู่แผ่นดิน-คันธาระ-โยนกประเทศ-ลังกาทวีป-ชมพูทวีป-สุวรรณภูมิ-เผยแพร่คำสอนเข้าสู่ จีน เก่าหลี-ญี่ปุ่น พระพุทธศาสนางอกงามเจริญรุ้งเรื่องสูงสุดจาก ศต ๑- ๗  (พ.ศ ๖๐๐-๑๑๘๐)

• หนึ่งเดียวที่ได้ขุดค้นพบด้วยอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ " พระพุทธรัตนตรัย "A masterpiece of Buddhist-Hellenistic Art" ที่ UNESCO ให้คำนิยามบรรยายไว้เป็นหลักฐาน

พื้นที่เดินธรรมยาตรา-จาริก เป็นพื้นทีสำคัญศูนย์รวมท้้งทางโลกและทาธรรมเพื่อน้อมรำลึกสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของกษัตริย์เป็นเอกองค์อัคครอุปถัมภ์พระพุทธศาสนา(พระเจ้า กนืษกะ อโศกองค์ที่๒) ผู้ทรงให้ความเจริญรุ่งเรื่องทั้งการค้า การทหาร เกิดการผสมผสานพหุวัฒนธรรมจากหลากหลายรวมเป็นหนึ่งเดียวและยอมรับนำความผาสุกทั่วทุกถ้วนหน้าเป็นบทนำสันติ - งอกงามตลอด

The Great Past to The Bright Future: New Normal: ความปกติใหม่ , ธรรม ยาตรา คือรูปแบบการเดินทางใหม่-ที่แตกต่างจากอดีตเคย พบเห็น-การนำเสนอใหม่ๆ ที่ไม่คุ้นเคยปกติ-คาดหมายล่วงหน้าได้ เปลี่ยนแปลงไปสู่วิถีใหม่-ภายใต้มิติ New Normal ที่ไม่คุ้นเคย

• อดีต..ประจักษ์เป็นพยาน อันรุ่งเรื่องวัฒนธรรมหลากหลาย-ชนเผ่ามากหมาย-เส้นทางค้าขาย-การปกครองสันติสุขเป็นพื้นฐานส่องนำทางสู่อนาคตบนความมั่นคง มังคั้งและยั่งยืน
• หลังพุทธปรินิพพาน มีพระมหากษัตริย์๒พระองค์คือผู้นำคำสอนที่เป็นปรัชญาดำรงตนประกาศเผยแพร่จุดมุงหมายสันติสุขเข้าใจสุขทุกข์ ๑.พระเจ้าอโศกแห่งอินเดีย-ผูัทำสังคายนาครั้งที่ ๓.รวบรวมปรับแต่งแก้ใขและจัดส่งพระธรรมทูตออกเผยแพร่ทั้ง๔ ทวีป ๒.พระเจ้าอโศกองค์ที่๒แห่งเอเชียกลาง(กนิษกะ) พระองค์ทำสังคายนาครั้งที่ ๔ ปรับปรุ่งแก้ใขคำสอนให้เข้ากับสภาวะการดำรงตนถูกต้องตามกาลเวลาเผยแพร่เข้าจีน-ญี่ปุน-เก่าหลีฯ

 Sukhandarya เป็นจังหวัด-ชายแดน-เขตติดต่อ รายล้อมติดต่อไปด้วยประเทศ-Afganistan-Tajikistan-Turmenistan มีเมืองเทอร์เป็นศูนย์กลางการค้าบนเส้นทางสายใหม" Old Termez City  ปัจจุบัน " ในอดิต ณ  คุ้งน้ำของแม่น้ำ อมูดาร์ย่า  ได้จดบันทึกของพระถังซัมจั๋งว่า "ที่นี้เจริญมาก กลางคืนสว่าง มีวัดเป็นร้อย มีพระเป็นพัน" ณ บริเวณอาณาเขต แห่งนี้ คือ Fayaztepa- Karatepa เขตติดต่อ เชื่อมกันระยะห่างประมาณ 1,500เมตร 

Sukhandarya. มีสิ่งมหัสจรรย์-ปฏหาริย์ Miracle.ปรากฏให้เห็นประจักรพยานแก่สายตาผ่านมา กว่า 2,0Q0 ปี เป็นวัฒนธรรมของมนุษย์ชาติหรือธรรมชาติสุดที่จะหาชมได้อยากในพิภพจักรวาล-คงเหลือในเอเชียกลาง  สาธารณรัฐ อุซเบกิสถาน..จังหวัด สุคันดาร์ย่า  เป็นหลักฐานให้ผู้สรรหาสิ่งใหม่ๆให้เป็นของขวัญอันล้ำค่า กับฃีวิตเกิดมาครั้งหนึ่ง  บนโลกใบนี้

ธรรมชาติ-สายแห่งแม่น้ำอมูดาร์ย่า ไหล่ผ่านจากหุบเขาปกคลุ่มด้วยหิมะ ละลายเป็นน้ำไหลเป็นสายน้ำผ่านซอกคดเคี้ยวเลี้ยวไปตามวิถีทางของน้ำเย็นฉ่ำใสสดมองเห็นตัวปลา แวกหว่ายวนไปมา ดูเพลินเป็นของขวัญแก่สายตาสุขพลังจิตเกิด-อากาศไหลวนผ่านสวนดอกธรรมชาติ กลิ่นหอมหวนตลบอบอวนชวนชื่นใจจริงๆ มองดูรอบแลเห็นทะเลทราย ฝูงอูฐและเหล่าธรรมชาติชนต่างดูแลเอาใจใส่-ทนุถนอมเพื่อนร่วมชีวิต-จะดูจะเห็นด้วยอารมณ์ใหนๆก็เกิดเป็นสุขฯ

เส้นทาง Dharma-yatra- จาก Fayaztepa-Karatepa. (The ancient civilization,Central silk road Trade and a communication) การเดินทาง วันที่ ๖มีนาคม ๒๕๖๓ คณะทั้งหมด ๖๐ท่าน พร้อมพระภิกษุสงฆ์ ต้องปรับเปลี่ยนตามสภาวะธรรมของโลกที่เกิดขึ้น (Covid 19)  ด้วยปณิธานตั้งใจแน่วแน่มั่นคง...เมือสภาวะธรรมเข้าเป็นปกติ...คณะDharma Yatra ต้องจัดการเดินทาง เป็นไปตามประสงค์ ที่ตั้งใจ..เพื่อฟื้นฟูพุทธศาสนา เป็นอานิสงค์บุญสืบนำชาติภพต่อไป

Gotogether travel..ผู้สรรสร้างเส้นทางบุญ สู่ เอเชียกลาง สาธารณรัฐ อุซเบกิสถาน  เป็นครั้งแรก  ที่ได้รับโอกาศ..พุทธรัฐ  เว็บแสวงบุญชาวพุทธ ร่วมเดินทางไปด้วยกัน ๓ท่าน/คุณประสมม์ คุณ อภิวัฒน์...M.Director/  คุณ  กล้า-กล้าเที่ยว KlaTiew พร้อม พุทธรัฐ พิลกริม (ดร.พันธ์ศักดิ์๗) พุทธสถานเมือง Termez มี มาดาม Rahon Nuraliyeva  .เป็นผู้บรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมา..เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา สมัยพระเจ้า กนิษกะ เรื่องอำนาจ..ณ ที่แห่งนี้ คือศูนย์กลางการปกครอง  ค้าขาย  วัฒนธรรมฯ

มูลนิธิธรรมกาย...นำโดยพระอาจารย์พรชัย  พิญญพงศ์ ( น.พ.พรชัย พิญญพงศ์ ประธาน WAB world Alliance of Buddhism) นำพาคณะมูลนิธิเพื่อไปศึกษาสักการะพุทธสถาน เมือง Termez..และให้สัมภาษณ์ TV.ทำข่าวการเยี่ยมเยือน เพื่อการเผยแผ่ และฟื้นฟูพุทธสถาน  

# นั่งรถไฟความเร็วสูงก่อนใคร ไปไหว้พระพุทธไตรรัตนฟายาฌ เมืองเทอร์เมส มีอายุมาก กว่า ๒,๐๐๐ ปี สวดธรรมจักร์กัปปวัตนสูตร์ ที่สถูปวัดฟายาฌ เป็นอริยะกุศลนำทางสู่ทั้งภพนี้และภพหน้า 

#. อภินิหารย์ หรือสิ่งมหัสจรรย์แห่งพุทธานุภาพก็ปรากฏแก่เด็กเลี้ยงแกะ กลางทุ่งทะเลทราย บริเวณเมืองเก่า เทอร์เมส คือ พระพุทธไตรรัตน (ตามภาพ) นำมามอบให้เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องและได้มีการขุดค้นพบ โบราณสถานคือ Fayaztepa Monastery เมื่อ 1961 หนึ่งเดียว ในเอเชียกลาง ...Old termez City..Sukhandarya Region..

#..ธรรมชาติบำบัติ ในจังหวัด Sukhandarys คื่อสิ่งมหัสจรรย์ และประวัติศาสตร์มนุษย์ชาติ Neanderthal.ขุดค้นพบที่นี้-มนุษย์ต่างสายพันธิ์ #..The Mineral Source ..Amonxona cottage>>คือ หนึ่งสิ่งมหัสจรรย์ ในการบำบัดรักษา อากาศบริสุทธิ์ เป็นส่วนหนึ่งจำเป็นของร่างกายให้ดำรงคงอยู่เป็นสภาวะ ธาตุ ๔/ ดิน-น้ำ-ลม-ไฟ/ ++.ถ้ำเกลือ ทะเลแห้งกลายเป็นภูเขา-ถ้ำ ธรรมสร้างขึ้น-เกลื้อขับของเสียจากปอด ผ่านเข้าทางลมหายใจ-หนึ่งเดียวในโลก..คือ ที่-Sukhandarya

#..Sukhandarya..เป็นแดนสวรรค์ของนักท่องเที่ยวยุค New Normal: สรรหาสิ่งใหม่ๆสร้างกำไรให้ชีวิต-ธรรมชาติวัฒนธรรม ประเพณีต้อนรับผู้มาเยือน อากาศเป็นไปตามฤดูกาล หนาว-ร้อนส่วนฝน  นั้น น้อยมาก

Boysun เป็นอำเภอเล็กๆห่างจากเมืองเทอร์เมส

โปรมแกรมการเดินทาง.....แสวงบุญเพื่อการฟื้ฟูพระพุทธศาสนาและอนุลักษณ์รักษาโบราณพุทธสถานที่ หายจากประวัติศาสตร์มาเป็น พันกว่า ปีได้ถูกค้นพบด้วยบันทึกลายแทงของพระถังซัมจั๋ง เมือปี พ.ศ ๒๕๑๑. หลังจากนั้นไม่นานที่ตกเป็นเมืองขึ้นของ โซเวียต ก็ได้รับอิสรภาพเป็นสาธาณรัฐ อุซเบกิสถาน เมื่อปี 1991 ( พ.ศ 2534)